ساڵی ٢٧١٤ كوردی له هه مووتان پیرۆز بێت.
نه‌ورۆز بڵێسه‌یبه‌رزی رزگاری
ئاگری سوورینێو كورده‌واری
هیوای شه‌كاوه‌ی ئاڵای یه‌كجاری
له‌سه‌ر قه‌ندیلی سه‌ربه‌رزو دیاری
پیرۆز بێ له تۆ و نیشتمانه‌كه‌ت
له هه‌ست وسۆزی ئاگردانه‌كه‌ت.
↧
ساڵی نوێ پیرۆز
↧
به‌دیعولزه‌مان سه‌عیدی نورسی
مه‌لا سه‌عیدی كوردی ناسراو به به‌دیعولزه‌مان سه‌عیدی نورسی، له
مێژووی توركیای نوێدا، دیارترین ناوه كه زۆرترین قه‌ده‌غه‌ی به‌سه‌ردا
سه‌پێنراوه.
نورسی هه‌تا خۆی له ژیاندا بوو، زیندان جێگه‌ی بوو، له دوای نه‌مانیشی به‌رده‌وام كتێبه‌كانی زیندان كراوون.
له
تازه‌ترین بڕیاری قه‌ده‌غه‌دا كه به‌سه‌ر به‌رهه‌مه‌كانی نورسیدا
سه‌پێنراوه، ئه‌وه‌یه كه ده‌سه‌ڵاتدارانی توركیا بڕیاریاندا رێگه
نه‌دات هیچ یه‌ك له ده‌زگاكانی بڵاوكار و چاپه‌مه‌نی كتێبه‌كانی مه‌لا
سه‌عیدی كوردی به چاپ بگه‌یه‌نن.
به‌دیعولزه‌مان
به‌رهه‌مه‌كانی له ژێر ناونیشانی "په‌یامه‌كانی نوور"نووسیوه، وێڕای
چاپكردنیان وه‌رگێڕدراوون بۆ ده‌یان زمانی زیندووی جیهان و له ئاستی
جیهانی ئیسلامییدا، به سه‌رچاوه‌یه‌كی مه‌عریفی ئیسلامی ده‌وڵه‌مه‌ند
هه‌ژمار ده‌كرێن.
پاساوی لایه‌نه
په‌یوه‌ندیداره‌كانی توركیا بۆ قه‌ده‌غه‌كردنی چاپكردنه‌وه‌ی كتێبه‌كان
ئه‌وه‌یه، كه میراتگری یاسایی نوورسی نه‌ماوه تاوه‌كو مۆڵه‌تی وه‌رگرتنی
چاپ وه‌ربگرێت.
به گوێره‌ی زانیارییه‌كان
ژماره‌یه‌ك له ده‌زگاكانی چاپه‌مه‌نی داوایانكردووه، مۆڵه‌تیان پێبدرێت
بۆ ئه‌وه‌ی سه‌رجه‌می په‌یامه‌كانی نور دووباره چاپ بكه‌نه‌وه، به‌ڵام
به‌ڕێوبه‌رایه‌تی گشتی مافی دانه‌ر ئه‌و داوایه‌ی ره‌تكردوونه‌ته‌وه و پێی
راگه‌یاندوون، ئه‌وان مافی له‌چاپدانه‌وه‌ی به‌رهه‌مه‌كانی نوورسییان
نییه.
سه‌رۆك وه‌زیرانی توركیا ره‌جه‌ب ته‌یب
ئه‌ردۆغان، له كاتی بانگه‌شه‌كردندا، رایگه‌یاند، سه‌رۆكایه‌تی كاروباری
ئاینی دووباره كتێبه‌كانی نوورسی چاپده‌كاته‌وه.
به‌ڵام
دوای سه‌ركه‌وتنی ئه‌ردۆغان، ده‌سه‌ڵاتدارانی ئه‌و وڵاته
ره‌تیانكرده‌وه، رێگه به چاپی به‌رهه‌مه‌كانی ئه‌و زانا كورده بده‌ن.
سەعید
نوورسی لە ساڵی ١٨٧٨ز لە شاری بەدلیس و قەزای هیزان و شارۆچکەی ئیسپاریت و
لە گوندی نوورس (ئێستا پێی دەڵێن کەپیرلی) لە دایکبووە. باوکی ناوی
میرزایە و دایکیشی ناوی نوورییە یە.
ژیانی نوورسی وەکو خۆی دەڵێت بە سێ قۆناغدا تێپەڕیوە "سەعیدی کۆن"، "سەعیدی نوێ"، "سەعیدی سێیەم".
وەک لە کتێبەکانیدا باسی دەکات تا تەمەنی ٤٥ ساڵی بە قۆناغی "سەعیدی کۆن"دادەنێت.
"سەعیدی
کۆن"خزمەتی ئیمان و ئیسلام بە رێگای سیاسەت دەکات. بەڵام بەو ڕوداوانەی
کە دواتر بەسەری دێت بە تەواوی ڕای دەگۆڕێت و دووردەکەوێتەوە لە سیاسەت.
نوورسی
یەکەم کەسە، کە هەوڵی داوە بۆ دامەزراندنی زانکۆ لە کوردستاندا و کردنەوەی
قوتابخانەی کوردی و خوێندنی وانەی زانستەکانی سەردەم شان بە شانی زانستە
ئاینییەکان.
له ماوه‌ی ژیانیدا، نوورسی زیاتر
لە سەد و سی کتێب و نامیلکەی لە ژێر ناونیشانی (سەرجەمی پەیامەکانی نوور)دا
نووسیوە و بڵاوی کردوونەتەوە. فاروق ره‌سول یه‌حیا سه‌رجه‌می په‌یامه‌كانی
بۆ كوردی وه‌رگێڕاوه.
وەرگێڕانی سەرجەمی
پەیامەکانی نوور بۆ زمانی عەرەبی لەلایەن ئیحسان قاسم صاڵحییەوە تەواو
بووە. بەشێکی زۆریشیان لەلایەن ماری وێڵد (شوکران واحید)ەوە کراون بە زمانی
ئینگلیزی.
بەشێکی ئەو پەیامانە بۆ ئەم زمانانەی
خوارەوەش وەرگێڕدراون، کە تا ئێستا کاری وەرگێڕان تیایاندا بەردەوامە:
(ئەڵمانی، فەرەنسی ، رووسی، ئۆردی، فارسی، ئیتاڵی، کۆجاراتی، مەلایا،
رۆمانی، چینی، بولگاری، پورتوگالی، ئەلبانی، بۆسنی، ئیسپانی، مەقەدۆنی..).
لە
٢٣ی مارتی ١٩٦٠ دا لە شاری ئورفا كۆچی دواییكردووه. لە گۆڕستانی "خلیل
الرحمن"نێژراوه، دواتر له ١٢ی تەمموزی ١٩٦٠ دا لەلایەن حکومەتەوە
گۆڕەکەی تێکدراوه‌و ته‌رمه‌كه‌ی گواستراوه‌ته‌وه بۆ شوێنێكی نادیار.
↧
↧
كاتێ هه‌نگاو هه‌ڵت ده‌گرێ
به فیكه‌یه‌ك ئۆقره‌م لێبڕا ، ئه‌ت وت ئاوپرژێنی دڵم ده‌كه‌ن كاتی وتیان ئامێزی كێو بانگت ده‌كا . كۆمه‌ڵێ هه‌واڵی هۆگرو دڵداری كه‌ژ ولاپال ونواڵان بارگه‌و بنه‌ی خۆماڵیمان پێك ناو له دیاری دووكه‌ڵ ومناره‌ی سارد وچیمدنتۆی ناحه‌زو شه‌قه‌ی سێچره خه به‌ره‌و ئامێزی به‌ره‌زاو وكه‌ما لنگمان هاوێشت ودونیایی دڵه‌ڕاوكێی پڕله گرێ وگۆڵمان به جێ هێشت و ڕووله گه‌وره دێی مه‌ولاناوا بووینه میوانی دوو به‌رێزی مامۆستا و دۆستی كاك به همه‌نی گه‌ڵاڵی . ئه‌سپی بره‌وهه‌واری گژوگیمان سازدا و وێڕای كاك مه‌نسووری فه‌تاحی و خانه خوێكانی مه‌ولاناوا چوینه گوندی دره‌هوان و رێگه‌ی پڕله هه‌ڵدێرو گه‌وه‌ی كوێستانی پڕ له مووسیقای شه‌تاوگرمان وه‌به‌رخۆمان دا. به ده‌م بزه‌ی كه‌ماوه له ئامێزی كه‌نگر وگیلاخه جێابووینه‌وه و كوێره‌ڕێگه‌ی گرژوه‌بووی به‌ره‌و پاناوكی مه‌نگمان گرته به‌ر. شنه ی كزه‌بای به‌یانی و هه‌ژه‌ی شه‌تاوی بن كویستانی به‌رز نه‌یانتوانی وزه‌ی ئۆقره نه‌گرتومان بژاكێنن. لووتكه قاوت ده‌كا و به‌ڕاستی لوو تكه‌یه كاتی ئاو له لووتت ده‌تكێ ده‌زانی مانای لووتكه چییه؟ ده‌نگی هۆره‌ی مامه هیوا هیوای ژیانت په‌لكیش ده‌كاو و گمه ڕاوێژی كاك ناسێحی دره‌سمایله وڵك چریاو. له ته‌نیشت كویه به‌فرو گڕه‌به‌ردی لانساری به‌ره‌و دووندی رژد،چای خواردن چێژیكی تایبه‌ت وهه‌ستێكی قوڵی هه یه. بابۆڵه‌ی بێبۆڵه‌ی قه‌وی گرتن و كێڕه‌ی كنی واڵی ترچك .ژانی خواردنی ڕۆژانه‌ی مریشكه تۆپیوی ناوشارت له بیرده‌باتۆ . ئه‌ری گیانه ئائمه ژیانه . ده‌نگی مه‌ل وشۆڕه‌شۆڕی ئاوی به‌ردی ده‌م په‌ل . به‌ره‌و كه‌لی سه‌ركه‌وتن ڕاكێشت ده‌كا. هه‌نگاوی به‌له‌ز مچووڕكی ناخی ئۆخه‌ژن كراوت ئه‌دا. ویزه‌ویزی گۆرانی پچڕپچرا وهه‌نگه ژاڵی قوڕگت ده‌هاژێنی و پشوو سوار.ئارقی خه‌ست ده‌رێژی وچێژی به‌ره‌و سه‌ركه‌وتن ئه‌وكت به‌رنادات و هه‌نێسكه بركێته‌و لاقه‌تبزركاوه وهه‌نگاوه‌كانت له دوو نایه‌ن و مه‌‌نگی نگات به دیتنی به‌رخی قه‌دپاڵی پڕله‌سه‌وزه‌ڵانی چیایی كوڕه كورد كوژ ده‌هه‌ژێ. ئه‌رێ كارگی كه‌ما له به‌ر چاوی ڕه‌ش بینێ ناوشاریی به بلوك سیمانی پارده دریاو ، سه‌ما ده‌كا وباوه‌شێنی ئاره‌قی نێوچاوت . خه‌وتن له‌چادری لارو له‌وڵری چینی چۆكت پێ دانادا و وره‌ت به‌رزه كاتی كزه‌ی ساردی ئاوی شه‌تاو ڕامووسی ده‌مت ده‌كاو خه‌ونی به‌ره‌و به‌رزاییت دانامركێنێت. بێنوو ئه‌ی هه‌واڵانی چیا با له دامێنی گیا .ساته‌كانی ناته‌واوی پچڕپچڕاوی مردوو ته‌زێنمان به هه‌ڵكوڕمان له سه‌ر به‌فری ته‌م گرتووی كوێستانه نه‌بڕاوه‌كانی وڵاتمان پڕكه‌ین له ئاژینی شه‌تاو. له قاسپه‌ی خاسه‌كه‌وی خاڵبه‌ڵه‌ك. له ته‌زووی ساردی به‌یانی. وه‌ردن بزانن له‌و به‌رزه چه‌ند خوێڕی گره ئه‌م عه‌رزه.
سپاس بۆ كاك هیوا وكاك عه‌باس و عبدوڵڵاه ی مه‌ولاناوا و به میوانداری مامه به‌همه‌ن گه‌ڵاڵی كه ئه‌م هه‌له پڕ له چێژه كویستان كوژه‌یان بۆ ڕه‌خساندین.
↧
به ره‌و ئامێزی سیاچه‌مانه وهه‌ورامانی سه‌خته ژیان
تا چاو هه ته رئه‌كات به‌رده‌ڵانه و داره ،چاوت له حه‌ز پڕنابێت. سه‌رسامیت به دیتنی ده‌ربه‌ندی دزڵی ده‌پشكوێ ،لووتكه‌ی دووندێكی سه‌خڵه‌ت زه‌ق زه‌ق تێت ئه‌ڕوانی. هه‌ڵه‌ت ورژد وچاوترسێن ودڵبزوێن وهه‌نگاو به‌زێن. هه‌ورامان شوێنێكی گه‌شتیارییه‌و مه‌ڵبه‌ندێكی ڕازاوه كه ژیان ته‌نگی پێ هه‌ڵچنییوه. به ڕای من هه‌ورامان بۆ سه‌یران به‌هه‌شته به‌ڵام بۆ ژیان سه‌خته وئه‌سته‌مه‌و دژوار. ئێمه‌ی پا له‌گڵه سوور نه‌ترازاو ،به سواری ماشین دیتنی هه‌ورامانی ته ختمان كرد. گه‌لێ دۆست وبرای مامۆستا له گوندی سونه‌ته‌ی زێویه وه‌ك به‌رێز كاك سه‌یفوڵڵای مه‌سعوودی ،كاك ناسری ره‌حمانی مامۆستای ریازی ،به رپرسی قوتابخانه كاك ئه‌حمه‌دی فه‌تاحی . مامه حسێنی حسێنی ده‌وره‌قه‌ڵایی ، كاك جه‌مال حسێنی وكاكه عه‌لی خدری قه‌ره‌چه‌ری كه‌ناومان ناوه (قارچه لی) به‌ره‌و ئامێزی كه‌ژولاپاڵی پڕله تابڵۆی خاكی جوانی كوردوستان ركێفیمان لێدا وله ده‌ربه‌ندی دزڵی وشاری جوانی مه‌ریوان به‌ره‌و ناودڵی له كوڵی هه‌ورامان تیمان قاژان. له ناورێگادا سه‌رسام بووین له ده‌ربه‌ندی دزڵی ،شاڕه‌گمان گیرا ،واقمان وڕما وبه تاقی ئاسمانه‌وه حه‌زمان هه‌ڵواسی. چاوی تێڕاومان له هه‌موو كه‌لێنك ده‌بڕی .منداڵی به ناو سه‌رشیو .سه‌رشیوی له‌بیر چبوه‌وه و دلۆڤانی هاورامان سه‌رنجی داگرتبوو . سه‌رشیو وبن شیوی لێ لێڵ وپێڵ كردبوو. هه‌ورامان ڕاده‌چنێ. خه‌ونت ده‌زرێنێ و حه‌زی ئاوته خنكاوه‌كانی شارومناره‌ی سواره ی ئیلخانی زاده‌ت له بیرئه‌واتوو .دیاری كناچه‌ی شنگی وڵاتێكی پڕپیت وبه‌ركه‌ت له‌مێشكدا هێلانه‌ده‌كاو ته‌زی حه‌زی له بیرنه‌كراوه مچووڕكت وه‌گه‌ڕده‌خات. له گه‌رده‌نه‌ی ته‌ته ،ته‌ته‌په‌ته‌ت پێ ده‌كه‌وێ .به‌ڵام كاتێ ورده‌كیژۆڵه‌ی تارانی ومارانی ده‌بینی وبنعه‌رزیله رژاونه‌ته هه‌ورامان .پشووت وه‌به‌ردادێتۆ.
كه‌بابێكی یه‌ش یه‌ك تیكه كه پێمان ده‌وت به‌قه‌د گونه سیسه‌كه‌ی ڕامانی شه‌ش ساڵانه كاكه حسێن ده‌بێ. قاقا وبزه هه‌موو لاێكی داده‌گرت ولرقه‌ی خۆشی ڕووی گرژ ومۆنی مامۆستای پشووسواری ناخ خنكاوی ئه‌گه‌شانۆ. به‌ڕاستی دوای سالێك وانه گوتن ودیواری بلوكی مه‌درسه دیتن .چاوگه‌له‌ی مامۆستای هیلاكی رۆژگار پێویستی به دیتنی له‌نجی داره .ئه‌ژیته‌وه. شه‌و له هه‌ورامانی ته‌خت وسه‌خت له ماڵ دۆستێكی مامه عه‌لی كا ساحێو به شێی له نانه‌وایی هه‌ورامان بوو به ناو كاكه عه‌لی موسته‌فاپوور مانییوه‌وه وله میوانداری وچاوكراوه‌یی و دڵفراونی ئه‌و پیاوه تا بڵێی كه‌مه وبه‌ڕاستی خه‌ڵكی هه‌ورامان دڵیان به قه‌د كێوه‌كانیان به‌رزه‌و نه‌بڕاویه.
خه‌وتن له نێو سێبه‌ری داربه‌ره‌كانی هه‌ورامان تێڕامان له سه‌وزایی وبه‌رده‌ڵان وهاژه‌ی شه‌تاو. هه‌ستی دامركاوت. ده‌بووژێنێته‌وه. به‌ڕاستی ڕۆحت ده‌هه‌ژێت. مێشكت ده‌حه‌سێتۆ. به‌یانی كه‌لانه‌ی به شویت درووست كراوی هه‌ورامان ودۆیی پڕله قه‌زوانی به‌زه‌زوان . گه‌ده‌ی مریشكه تۆپیو خۆرت پاقژ ئه‌كاتۆ. له پیرشالیارسه‌یرانی ئاوی بڵ و كۆسه‌ی هه‌جیج كه به‌داخه‌وه به‌ر شه‌پۆلی چه‌پاوڵ كه‌وتوه چنگی ناحه‌زی مرۆڤی رژد بۆ ئاوبه‌ند لێدان ودزینی ئاوی سیروان، ئه‌وهه‌موو خۆشیه‌ت.لێ زه‌وت ده‌كه‌ن . ئێمه بۆ ساڵی داهاتوو. خۆمان داماڵیوه له هه‌رچی ناحه‌زیه‌و مێشكمان ڕاژندوه به ئاوی بڵ و چاومان پڕكرده له تابڵۆی چیای كوردوستان به منداڵی كورد ورد ئه‌ڵێین ئه‌گه‌ر داهاتووی گه‌شاوه‌تان ئه‌وێت ئێمه به به‌ڵێن ئه‌ڵێین .
↧
نامرن ئه‌وانه‌ی وا دڵی میللتا ئه‌ژین
سڵاو له گیانی پاكی مامۆستا عه‌باسی كه‌مه‌ندی
، به ئاهه‌نگه كانی شاد بووم وبه شێعره‌كانی گه‌شاوه وكاتێ میرمنداڵی ژیان نامه‌ی سه‌ید عه‌لی ئه‌سغه‌ری كوردوستانیم به پێنووسی ئه‌و زاته بلیمه‌ته خوێنده‌و ه وهۆگرێكی به ئه‌مه‌گی به‌رهه‌مه‌كانی بووم. ژیانی هونه‌رمه‌ندی به‌رده‌وام بێت وڕێڕه‌وی به ئه‌مه‌گی زۆر. رۆحی شاد ویادی گه‌شاوه بێت.
↧
↧
ته‌وژمی بنچك
من له دیرۆكی گزنگا گورگی ناخم ڕاچه نیوه
كێوماڵی ڕۆحی خۆم كرد تازه زانیم وا هه تیوه.
بست به بستی بن دواری گرده پۆم لێك دایه‌وه
ئه‌مێستاكه بێ په‌سیوم شان وپێلیشم ته‌زیوه.
وه‌ك خرۆكه هه‌رته‌ل ئاسا خول ده‌خۆم
ئه‌م ژیانه زۆر چه‌مووشه قوشبنیشی لێم ته‌نیوه.
رازی سه‌ر مۆرم كراوه و مۆره كانیشم قه‌پات
داروپه‌ردووم تیك ته‌پیوه‌و رایه‌خ وپۆیشم رزیوه.
وا له قۆناخی سووتانی ژیله‌مۆی نێو سێ ده‌هه‌م
هه‌رخه‌ڕۆكه‌ی ئاوی چۆم بووم،وا بزانم خۆم نه‌دیوه.
كاروان هات وبه‌له‌ز زه‌ربه‌تی بازی چڕیم
تازه پرزۆڵه نیگاهێك ،بێ زه‌ویری خۆی دزیوه
قاقڕه‌ومه‌سته‌و خه‌یاڵم بێ كه‌لێن باڵ لێ ئه‌دا
ئه‌ی براله وا ته‌وژمی بنچكه و مه‌ودای بڕیوه.
كێوماڵی ڕۆحی خۆم كرد تازه زانیم وا هه تیوه.
بست به بستی بن دواری گرده پۆم لێك دایه‌وه
ئه‌مێستاكه بێ په‌سیوم شان وپێلیشم ته‌زیوه.
وه‌ك خرۆكه هه‌رته‌ل ئاسا خول ده‌خۆم
ئه‌م ژیانه زۆر چه‌مووشه قوشبنیشی لێم ته‌نیوه.
رازی سه‌ر مۆرم كراوه و مۆره كانیشم قه‌پات
داروپه‌ردووم تیك ته‌پیوه‌و رایه‌خ وپۆیشم رزیوه.
وا له قۆناخی سووتانی ژیله‌مۆی نێو سێ ده‌هه‌م
هه‌رخه‌ڕۆكه‌ی ئاوی چۆم بووم،وا بزانم خۆم نه‌دیوه.
كاروان هات وبه‌له‌ز زه‌ربه‌تی بازی چڕیم
تازه پرزۆڵه نیگاهێك ،بێ زه‌ویری خۆی دزیوه
قاقڕه‌ومه‌سته‌و خه‌یاڵم بێ كه‌لێن باڵ لێ ئه‌دا
ئه‌ی براله وا ته‌وژمی بنچكه و مه‌ودای بڕیوه.
↧
قه‌ت نه‌مردم
مامه پیره‌ی چاوكزۆڵكه‌ی گێل فزوول
قه‌ت نه‌مردم، هیچ نه‌می كوشت، جگه:
تاقمێكی بێ به‌ڵێنی سه‌رمه‌غوول.
ده‌سته‌ێكی له‌ش گرانی ده‌م عه‌جوول.
↧
خوێندنه‌وه‌یه‌كی خۆماڵی بۆ رۆمانی كله‌یدێر .مه‌حموود ده‌وڵه‌ت ئابادی
یه كه‌م جار له قه‌به‌یی كتێبه‌كه ده‌ترسیت وده‌پرسیت بێژی وه‌ڕه‌ست نه‌كات و به نیوه چڵی به جێ نه‌هێڵیت.
ئه‌م رۆمانه زه‌به‌لاحه بۆ ئه‌م نه‌ورۆزه منی له خۆی تێوه‌گلان . هه‌موو قوشبنێكم پشكنی به مانگێك سه‌روبنم تێكنا وهه‌موویم كه‌لێن به كه‌لێن خوێندوه. له هه‌موو ماڵپه‌ڕه‌كاندا به دوایی بۆچۆن ولێكدانه‌وه دا گه‌ڕام . ڕۆمانێكی سه‌رنج ڕاكێشه وباسی بنه‌ماڵیه‌كی كورد ده‌كات كه به شێوازی عه‌شیره ی وكۆچه‌رایه‌تی وئاژه‌ڵداری ژیان ئه‌به‌نه سه‌ر. و به هۆی زوڵم وزۆری خان ودره‌به‌گ له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ت تێك هه‌ڵده‌چێ و ده‌بێته یاغی و وه‌ك حه‌مه دۆكی یاشاركه‌ماڵ ده‌ست ده‌داته چه‌ك و له كۆتاییدا هه‌روه‌ك سه‌ركرده‌كانی ئه‌مڕۆیی له داویی فێڵ وته‌ڵه‌كه‌دا گیر ده‌خوا و له سێداره ده‌درێت.
كه‌ڵه پیاوی ڕۆمانه‌كه‌ش ناوی گوڵ موحه‌مه‌ده . ژیان وبه‌سه‌رهاتی بنه‌ماڵه‌ی ئه‌م كابرایه به نێوی عه‌شیره‌تی كولمیشی سه‌رتاسه‌ری ڕۆمانه‌كه‌ی داگرته وهه‌موو كه‌لێنی ژیانیان به هه‌موو ورده‌كاریه‌كانێۆ .خزاوه‌ته نێو ئه‌م كتێبه . ئه‌ونه له سه‌روسیپاڵیان ورد بوه‌ته‌وه كه له زۆرجێگادا وه‌رست ده‌كا و دوو سێ لاپه‌ڕه به‌دوای یه‌كا هه‌ر ئه‌یرێسێ.
له زانیاری ژیانی خێڵه‌كه‌ی ئه‌م كابرایه واته مه‌حموودی ده‌وڵه‌ت ئابادی سه‌رت سووڕ ئه‌مێنێت. ورده كاری نان وئاوخواردنیان وجۆره‌كانی شیروماستیان هه‌تاكو ئاوركردنه‌وه ودانشتنو بیركردنه‌وه‌یان . قرته‌ی لێبڕیه .
خان وخان بازی ژیانی گوندنیشینه ڕه‌شو ڕووته‌كان وته‌نانه‌ت ئاژه‌ڵه‌كانیشیانیان به تۆكمه‌یی باسی لێكراوه. مه‌راسم و رسووماتی كۆن به هه‌موو شێوازێك باسی لێكراوه وبه وته ی ڕخنه‌گران ، ده‌وڵه‌ت ئابادی خۆێ زۆر كه‌یفی له‌م جۆره بابه‌تانه‌یه.
كاتێ وه‌رس بوونت بیروڕای قوڵی مرۆڤی هه‌وێن كراوت ده‌خاته به‌ر چاو . كاتێ سه‌رسوورمانت . ده‌ستی ماندوونه‌ناسی ژنانی كولمیشی و ماڕاڵ ناوێك كه ژنی گوڵموحمه‌ده وه‌خۆت ده‌خات كه ژیان به‌رده‌وامه و زوڵم وزۆری ناپیاوان نه‌بڕاوه‌یه . كاتێ هیلاك ده‌بیت وه‌ك زنجیره درامایی ته‌له‌فزێونی وه‌گازوگیرت ده‌خات وسه‌رنجی به‌رگه‌كانی دیكه ده‌ده‌یت بۆ خوێندنه‌وه.
ئه‌م ڕۆمانه ده‌جڵدیه به‌ڕاستی كوڕی خۆێی گه‌ره‌كه وه‌ی خوێنێ. ڕه‌سته‌كانی ورد وردن ودرێژنه‌كراونه‌تۆ. به‌ڵام له سه‌ر ڕۆحیاتی كاركتره‌كان زۆر ده‌ڕوات . بێ تاقه‌ت ده‌بی و پشووسواریشت ده‌كات . وزه‌یه‌كی باشی گه‌ره‌كه لێ وردبیتۆ.
به ڕای من ڕسته‌ی جوان وبیروڕای تۆكمه سه‌رتاسه‌ری ڕۆمانه‌كه‌ی داگرتوه وبه هه‌موو شێوازێك كه‌لێنی ڕۆحی مرۆڤه‌كانی هه‌ڵداوه‌تۆ. كه‌سایه‌تیكی وه‌ك قه‌دیری ده‌ست نیاشان كردوه كه له بنه‌ماڵه‌یه‌كی چاوچنۆكدا به شڵه‌ژاوی گه‌وره‌بوه وكاسه‌لێسێكی ته‌واوه . بچكه ماڵدارێكی به نێوی نادعه‌لی هێناوه‌ته گۆڕ كه سه‌رلێشێواوی وحه‌په‌ساوی به‌ربینی داگرته . سه‌رلێشێواوی به‌لووچ وكورد له نێو ڕۆمانه‌كه به ته‌واوی دیاره . له ناخی خۆت بڕوانی له ده‌وڵه‌ت ئابادیش بێزار ده‌بیت. وه‌ك وكوردێك پاپۆكه‌ی بیروڕا چناوڵكی مێشكت ده‌بیت وهزری له مێژنه‌ی تاكه‌ی ،ناخت ده‌گرێت. ئه‌مه‌یش به ڕای من به پێزه و تۆ ده‌نه ئه‌دات بۆ مێژووی نه‌چه‌سپاوی خۆت ، به‌یاخێ هه‌ڵبه‌یت.
له وماڵپه‌ڕانی كه له سه‌ر ئه‌م كتێبه نووسیویانه ئه‌دیبێك به ناوی ره‌زا به‌راهنی ڕخنه‌ی توندی ئاڕاسته‌ی ئه‌م ڕۆمانه گه‌وره فارسی زمانه كرده. جگه له ناوه‌رۆكی ڕۆمانه‌كه . بیروڕای ده‌وله‌تائابادیشی به تووندی كوتاوه.
له سێداره‌دانی گوڵ موحه‌مه‌د
↧
گڕی لاییه .
گوێ ڕاگره
ئه ی كۆرپه‌له‌كه‌ی دایه
ئه‌وه‌ی وا گریلایه گڕی لایه.
↧
↧
بۆ كوبانی وبه ر خودانی
كیژی كوردی چاونه‌ترسی دڵڕفێن.
كات وساتم لێ بڕاوه دڵ به خوێن.
هه تا هه‌مبی وشه به‌رزی وڵات پارێز.
ده‌ڵێم دونیا له تۆ بدوێن .له تۆ بدوێن.![شێره ژن]( "kobani")
كات وساتم لێ بڕاوه دڵ به خوێن.
هه تا هه‌مبی وشه به‌رزی وڵات پارێز.
ده‌ڵێم دونیا له تۆ بدوێن .له تۆ بدوێن.
↧
بۆ دۆستایه‌تی
نازه‌نینان چاوی تینووی هه ستی ژینن.
به‌رخودانی خۆشه‌ویستی بێ ژماری پڕ له تینن.
وانه‌زانن بێ بڵێنم پڕ به حه‌ز ناتوێمه‌وه
كۆچه‌رێكی به‌ره‌و خۆرم تا رفێقان دڵهه‌ژێنن.
↧
باسی رۆژ
ئه‌مڕۆی ئێمه واییه له ده‌لاقه ی شاعیراندا.
شێعری “Second Coming” نووسینی ویلیام باتلێر ییتسی ئیرله‌ندیه ،
The best lack all conviction, while the worst Are full of passionate intensity
ده‌ڵێ : باشه كان باوه‌ڕه‌كانیان توند وتۆڵ نییه و خراپه‌كانیش لێوان لێون له كامه‌رانی.
قانیعیش وا ده‌فه‌رموون:
گوڵ ئەگەر ئەقڵی ببێ، قەت سەر لە خاك ناکاتە دەر
چـونکە ڕۆژی دڕك و داڵە، گەرمی بازاری گیا
***
ئەی فەلەک ڕاستۆ نە بی، بۆ ڕێك وپێکی دەوەرەکەت
گورگ ئەبێتە شوانی ڕان و دز ئەبێتە ئەولیا.
↧
په‌لكه زێڕین
كیژی كوردی په‌لكه زێڕنی وڵات.
ڕۆژی سه‌ربه‌ستی به ڕووسووری هه‌ڵات.
↧
↧
هه‌ڵكورمان
"ئه‌وه عه‌شقه له په‌نجه‌ره‌ی هه‌ژارێكا هه‌ڵكوڕماوه"
چزۆیی خه‌می پرسیارێكه له‌ڕۆحیدا قه‌تیس ماوه.
↧
دزی باوه‌ڕ
له ئامێزی دزی باوه‌ڕ هه‌ڵم بوێره خودایه
كه ئامێزم پشكنی سه‌یره ! ئه‌ویش بۆخۆی خودایه
↧
كوبانیم چرۆیی هه‌ڵه‌بجه‌یه
پزووسكێكی هه‌ڵه‌بجه‌م ده‌سته مۆ كرد
خۆری ئاڵام تێوه ئاڵان ژیله مۆیی كرد.
↧
ساڵی تازه‌تان لێ پیرۆز بێت.
با ئاگری ناخی ئه‌وین خه‌یینه سه‌ما
كڵپه‌به‌رده‌ین له ڕۆگه‌ی ڕژدی ته‌ما
ساره‌ماكه‌یین هه‌ستی بزۆزی یه‌كدڵی
له كه‌لێنی سنووری ده‌سكرد كه نه ما
↧
↧
گه‌شتێك له گوڵزاری په‌خشان وشێعری هه‌ژار
كاتێك به‌رهه‌مێك له مامۆستا هه‌ژار ده‌كه‌وێته به‌رچاوم. خۆم پێناگیری ده‌بێت سه‌روبنی كه‌م و به دڵ هۆگری ده‌بم وه‌ك مامۆستا هه‌ژار چۆن ده‌فه‌رموون"ئه‌گه‌ر به هه‌ركه‌سدا هه‌ڵمگوتوه وام زانیوه خۆشه‌ویستی كوردوستانه.ده‌نا به پووشێكیشی نازانم" ئه منیش هۆگری بێ سی دوو ی هه‌ژارم . هه‌ر كه‌س پێیدا هه‌ڵبڵێ خۆشم ده‌وێ. له‌م ڕۆژانه‌یش له‌لایه‌ن خۆشه‌ویستی ئێمه‌و وابزانم مامۆستا هه‌ژاریش به‌رێز ماجد مه‌ردووخ ڕووحانی دوو سی دی بۆ نه‌رۆزانه له هه‌ڵبه‌ست و په خشان به ده‌نگی خۆیی تۆماركردووه و ڕه‌وانه ی بازاری كردووه وهیوای به‌ردوامی بۆ ده‌خوازم وله ئازیزانی هۆگری ئه‌ده‌بیش داواده‌كه‌م بێ كۆپی كردن به پێشوازیو بچن . ئه من چێژم وه‌رگرت.
↧
مانگنامه‌ی رێزان
ئه‌م نه‌ورۆزه له نێو بورای ڕۆژنامه‌وبابه‌ته‌كانی به‌ر ده‌كه‌كانی ڕۆژنامه فرۆشیه‌كان گۆڤارێكی به ناو ڕێزان به‌رچاوم كه‌وت وملم لێنا له خوێندنه‌وه‌ی . بڕێكی له بواری سه‌ینه‌مادا بوو. به‌شێكیشی له بواری ئه‌ده‌بدایه. باسی تێكۆشانی زۆربه‌ی كورده ئێرانیه‌كان ده‌كا كه خۆیان بۆ فستیواڵی به ناو فه‌جر ئاماده ده‌كه‌ن .
له نێو بابه ته‌كاندا ئه‌م وتانه‌ی به رێز میر جه‌لاله‌دین كه‌زازیم بینی كه به ڕچه‌ڵه‌ك كرماشانییه و له بواری فارسی پاراودا ده‌ستێكی باڵایی هه‌یه‌و له ئێراندا هه‌موو ئه‌ده‌ب دۆستێك ده‌یناسن. ئه‌م به‌رێزه‌یش هه‌ر وه‌ك هه‌موو گه‌وره پیاونی كورد كه خزمه‌تی بێوچانیان به زمانی فارسی كردوه . بۆ ئه‌وه‌ی كاریان به زمانی كوردی نییه وخزمه‌تیان به زمانی گه‌له‌كه‌ی خویان نكردوه پاساوێكی ناشیرین ده‌هێنۆ كه ئێمه به‌سه‌ر ئه‌وزمانه‌دا زاڵ نیین و جارجاریش ده‌ڵێن زمانی كوردی پاڵپشتێكی باشه بۆ زمانی فارسی وئه‌مه هه‌موو شتێكی ئه‌و گه‌وره‌پیاوانییه .كه پێم وابی به‌وپه‌ڕێ ڕێز وحورمه‌ت به دڵی من نییه وناخۆشه.كاتێك وه‌رگێڕانی قانونی بۆعه‌لی ده‌بینی كه مامۆستا هه‌ژاری نه‌مر باسی ده‌كا وده‌ڵێن بۆ نان ئه‌و وه‌رگێڕانه‌ی ئه‌نجام داوه. به ڵام زۆربه‌ی ئه‌م گه‌وره پیاوانه وه‌ك موحه‌ممه‌د قازییش له سه‌ره‌تا دا بۆنان كردویانه. پاساوی هه‌ژار جێگای رێزه .به‌ڵام میر جه‌لاله دین كه‌زازی كه زمان ناسه به ڕای من داییمه هێنانه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی كه زمانی كوردی به‌وشه‌رته‌ی جێگای ڕێز و هێشتنوه‌یه ،چوونكو ده‌توانێ پاڵپشتی زمانی فارسی بێت ،نه‌شیاوه‌و وبیركردنه‌ویه‌كی نه‌خوازیانه‌یه.
هه‌ر له‌م گۆڤاره‌دا پێم به‌شێویه‌كی ساكار مامۆستا محه‌ممه‌د حه‌سه‌ن ڕه‌زایی ناسراو به مه‌ینه‌تیبه‌م كۆپله‌شێعره جواوی داوه‌تۆ:
وڵاتم شه‌رته خۆم به‌دناو نه‌كه‌م
له بۆ بێگانه چاوه‌چاو نه‌كه‌م
وشه‌ی بێگانه قه‌ت به‌باو نه‌كه‌م
منداڵ به تینا وگیتا قاو نه كه‌م. ( مه ینه تی)
↧
پێشكه ش به یه كه‌م مامۆستایی زبانی كوردیم باوكی خۆشه ویستم .
بەقەد زایڵە ی دەنگی زۆڵاڵت بەرۆگەی بەرزی خودا ئە حواڵت
مڵک دەروون رێژ خودا ویساڵت کێوان کەیل وەش کۆچە محاڵت.
بە بەرزی لووتکەی سەفەر ئاغاوە نووکەی بەردە سووربێته هاناوه
سەمایتوڵۆ ڕەشدەشتی تەکەڵتوو قوڵسەمەنوکەلکەیلی دڵت بوو.
کانی چوارباخو کەنەوبناوەچان لە کانی مەڵاسەریان ئەلەقان
بە شینی چاوت گۆمە ڕەشدێنم لە بەرشەقاماچاوت ئەڕوێنم
بنواڕە دەشتی پانی سوورەوان مڵکی کەچڵمیان تا کانی لە وان
وێڕای ڕفێقی دێرنی ناخت حەمەی سەیزادەپڕکە پەرداخت.
هەردوو بە یەک ڕا جوان بچریکێنن هانای جەخەتووم لێ بشڵە قێنن.
مەولایەسەللین دەنگ وسەڵای خۆش ڕۆحی کەچڵمیان ناکەن فەرامۆش.
باوکی شیرینی دەروون کە یلەکەم کوا بۆ مردنت ئە من وه یل ئەکەم.
ژیانی سەربەستت لە لام زەریفە بە بەرزی ناوت باوه خەڵیفه !؟
↧